قدرت پدافند ایران بدون سامانه ی موشکی زمین به هوای دوربرد S300

جمهوری اسلامی ایران مدت ها پیش تصمیم گرفت که با کشور روسیه که از نظر مرزهای آبی همسایه ی شمالی ایران محسوب می شود همکاری های علمی-نظامی داشته باشد که بیشتر این تمایلات روی سامانه های موشکی بود و حتی در زمینه ی موشک های بالستیک در اوایل دهه ی 1380 روابط گسترده ای با کشورهای چین، کره ی شمالی، پاکستان و روسیه داشت.

کارشناسان نظامی ایران با اطلاعاتی که از سازمان های مختلف از جمله سازمان جغرافیائی وابسته به وزارت دفاع داشتند، نیاز ایران را برای پوشش سراسری مرزهای خاکی و بخش اعظمی از مرزهای آبی و بخش هایی از خاک کشورهای همسایه، پنج سامانه ارزیابی کردند که این پنج اس-300، یک شبکه ی دفاعی یکپارچه و مقتدر محسوب می شوند.

در سال های اخیر اتفاقاتی بین ایران و روسیه روی داد که کارشناسان سیاسی دقیقا نمی توانند نظر دهند که آیا روسیه دوست ایران است یا خیر. از یک سو شرکت در تحریم علیه ایران و از سوی دیگر همکاری هسته ای و نظامی با ایران.

هر چند که در زمینه ی موشک های بالستیک و کروز، ایران به خودکفایی رسیده است و توانسته تکنولوژی ایرانی در موشک را با ساخت موشک بالستیک تمام-ایرانی سجیل و برخی از موشک های کروز به همگان ثابت کند، اما هنوز در بسیاری از موارد، تحقیق و پژوهش برای دستیابی به بسیاری از سلاح های غیر ممنوعه ادامه دارد.

چند سال پیش، شبکه ی تلویزیونی المنار وابسته به حزب الله لبنان با نمایش فایل تصویری از سامانه های اس-300 با نشان سپاه پاسداران وجود این سیستم های پدافندی را در ایران تایید کرد. هنوز هیچ منبع خبری ای به طور قطعی نمی تواند بگوید که ایران به چه تعداد سامانه ی عملیاتی اس-300 دارد و نمی تواند بیان کند که آیا ایران به موشک های اس-300 مسلح است یا خیر.

اکنون از بحث اس-300 دور می شویم و به بحث در مورد داشته های اثبات شده ی خود می پردازیم.

از مهمترین سیستم های پدافندی موشکی موجود در ایران می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. سامانه ی مرصاد
2. سامانه ی اس-200
3. سامانه ی صیاد 2
4. سامانه ی تور ام-1

البته سامانه های موشکی دیگری هم در ایران استفاده می شوند که یا تعدادشان بسیار کم است و یا کارایی هایی مثل هدفگیری پهپادها دارند که به این دو مورد اشاره نمی کنیم.

• سامانه ی مرصاد

سامانه ی مرصاد به احتمال بسیار بالا حاصل فعالیت های گروه صنعتی شهید باکری است.

این سامانه در اصل همان سیستم پدافندی Hawk آمریکایی هست که در نوع خود فوق العاده عمل می کند.

مرصاد مجهز به موشک های ساخت داخل شاهین است که می توانند هواپیماهای دشمن را تا بیش از 20 کیلومتری خود با سرعتی نزدیک به 3000 کیلومتر بر ساعت مورد هدف قرار بگیرد و در صورتی که موشک به هدف برخورد نکند و صرفا نزدیکش شود و یا از کنارش عبور کند، در هنگام نزدیک شدن به هدف منفجر می شود و ترکش های فراوانی را به هر طرف پخش می کند و همان ترکش ها هم می توانند هواپیما را منفجر کنند و یا چنان صدمه ای را به هواپیما وارد کنند که خلبان مجبور به اجکت شود.

طبق یکی از اطلاعاتی که در ویکیپدیا قرار دارد، ایران 150 لانچر در اختیار دارد. البته از آنجایی که ویکیپدیا یک دانشنامه ی آزاد است، ممکن است اطلاعات وارد شده چندان هم صحیح نباشد و شاید تعداد لانچرها کمتر و یا حتی بیشتر هم باشد.

سامانه ی پدافندی مرصاد و موشک های زمین به هوای شاهین که بر روی آن بارگزاری می شوند بسیار توانمند هستند و تاثیر زیادی در امینت آسمان ایران دارند.

این سامانه، تصویر هواپیمای دشمن را هم به طور مستقیم قبل از رسیدن به سایت موشک های شاهین، همراه با سرعت هواپیما به افسر مربوطه ارسال می کند تا در صورت لزوم اقدام موثر صورت گیرد.

برخی از هواپیماهای دشمن در هاردپوینت خود بجای موشک یا بمب، یک پاد با نام ECMP حمل می کنند که یک نوع جمر هست و زمانی که هواپیمای آواکس که در پشت خط حمله است متوجه شود که پدافند در حال ترکینگ هواپیما در رادار خود است، به هواپیمای مورد تهدید قرار گرفته فرمان می دهد که فورا جمر را فعال کند و این جمر اگر در زمان پرتاب موشک پدافندی فعال شود، موشک از مسیر خود منحرف می شود. البته هنوز هیچ اطلاعاتی منتشر نشده است که نشان دهد مرصاد و موشک شاهین در این نوع موارد موثر اند یا خیر، اما از آنجایی که این موشک با موشک سام-3 مقایسه می شود، احتمال آن نزدیک به صفر است و این یکی از ضعف های مرصاد محسوب می شود. البته شاید هم اینطور نباشد و برای اهداف جمر هم مناسب باشد.

 
سامانه ی مرصاد

 
سامانه ی مرصاد

• سامانه ی اس-200

سامانه ی موشکی دوربرد استراتژیک S-200 یا SA-5 یک سیستم موشکی توانمند می باشد و برای انهدام جنگنده ها و تهاجمی ها در فواصل دور و بمب افکن هایی که در ارتفاعات بسیار بالایی پرواز می کنند مناسب است.

برد عملیاتی این سیستم به 300 کیلومتر می رسد و حتی تعداد کمی از سایت های این سامانه می توانند همانند سامانه های اس-300 یک پوشش سراسری را همراه داشته باشند و رادارهای این سامانه در نوع خود یک شاهکار محسوب می شوند.

جمهوری اسلامی ایران هم مدت ها پیش با ارائه ی فایل ویدیو ای به طور رسمی دسترسی خود را به دانش ساخت این سامانه اثبات کرده است و اعلام کرده است که اس-200 ایرانی، بهینه سازی شده ی نمونه ی روسی است و این به معنای آن است که ضعف های اس-200 روسی برطرف شده است و محصول جدیدی در کشور ایران تولید شده است.

از جالبترین جنبه ی سیستم سام 5، در کنار برد وسیع آن، سرعت بالای موشک است که به 9000 کیلومتر بر ساعت می رسد.

جالب است بدانیم که این سیستم حتی می تواند هواپیماهای مسلح به جمر را هم مورد هدف قرار دهد و در همان حالتی که اخلالگر هواپیمای دشمن فعال است و خود را در طول موج متریک مخفی نگه می دارد، آن را ساقط کند.

سر جنگی موشک های اس-200 بیش از 200 کیلوگرم وزن دارند که در صورت برخورد به هدف، هواپیمای دشمن را پودر می کند.

اس-200 ایرانی

 

اس-200 ایرانی

• سامانه ی صیاد 2

صیاد 2 نمونه ی ایرانی موشک اس-75 یا سام 2 می باشد.

صیاد 2 در حقیقت یک موشک میان برد محسوب می شود و مهمترین ایراد آن دقت 65 متری اش است که نمی شود روی آن به تنهایی حساب کرد.

البته این فقط یک روی سکه است. یکی از مهمترین تجربه های این سامانه ی موشکی انهدام هواپیمای جاسوسی U-2 است. هواپیماهای جاسوسی چنان ساخته شده اند که رادارها و آشکارسازها نمی توانند آن ها را شناسایی کنند اما 51 سال پیش درست برعکس این موضوع رخ داد.

سیستم سام-2 بسیار قدیمی است و در برخی از کشورها از جمله روسیه بازنشته شده است.

البته ایران خریدار این سامانه به تعداد قابل توجهی نبوده است اما توانسته است که فناوری آن را وارد کند و نمونه ی بهینه سازی شده ی آن را با حذف تعدادی از نقص های این سیستم تولید کند و در سال 1390 به تعداد انبوه خود را مسلح کند.

از ویژگی های منحصر به فرد این سیستم، می توان به کلاهک 200 کیلوگرمی و توانایی انهدام هواپیماهای مسلح به محفظه های اخلالگر اشاره کرد.

این سیستم پدافندی یک نوع تاسیسات منحصر به فرد با ظاهری تقریبا مخوف دارد که امکان نابودی سایت سام 2 را در هنگام حمله کم می کند.

اگر بخواهیم ویژگی های این سامانه را بهتر درک کنیم، باید خودمان روی آن مطالعات بیشتری داشته باشیم تا به مهندسی فوق العاده ی آن پی ببریم.

بنده فقط تعدادی از ویژگی های این سامانه را نام می برم که البته تعدادی از آن ها در سیستم های دیگر هم وجود دارند:
1- توانایی انهدام اهداف اخلالگر 2- قابلیت شناسایی هواپیماها و اهداف خودی 3- نمایش مرزها 4- تعداد اهداف یک فرمیشن 5- فاصله با سایت

 
سامانه موشکی صیاد

• سامانه ی تور ام-1

سامانه ی پدافندی تور ام-1 یک سامانه ی پدافندی موشکی پیشرفته ساخت کشور روسیه است و برد عملیاتی آن به 500 کیلومتر می رسد و بهترین سامانه ی پدافندی کشور در حال حاظر محسوب می شوند و تهدید بسیار جدی ای برای هواپیماهای متخاصم هستند.

موشک های این سامانه 12 کیلومتر را می توانند بپیمایند اما کلاهک سبکی دارند. ممکن است پس از برخورد، هواپیما به طور کامل منهدم نشود اما خلبان را مجبور می سازد که اجکت کند و نیروهای خودی خلبان هواپیمای دشمن را به اسارت بگیرند.

سرعت موشک های سامانه بیش از 3000 کیلومتر بر ساعت است.

تور ام-1 را می توان در یک تاسیسات منحصر به فرد برای حفاظت از مراکز استراتژیک قرار داد و یا آن را در ناوهای جنگی مورد استفاده قرار داد و یا می شود آن را در کنار زره پوش ها و سربازها در جاده به حرکت در آورد و آن ها را به بهترین نحو اسکورت کرد.