حماس چگونه به تکنولوژی موشکی دست یافت؟

پیشینه استفاده از راکت بر علیه اهداف اسرائیلی به قبل از دهه 80 میلادی و استفاده گروههای تحت نظر یاسر عرفات باز می گردد اما شروع موج کنونی حملات راکتی را می توان به سال 2001 نسبت زمانی که اولین بار موشکهای قسام که در داخل سرزمینهای اشغالی تولید می شدند اهدافی در شهر سدیروت را مورد هدف قرار دادند. تغییر تاکتیک نیروهای مقاومت فلسطینی از حملات استشهادی به حملات راکتی را می توان نقطه عطفی در تاریخ مقاومت دانست. تاکتیکی که جهش قابل توجهی در قدرت نظامی نیروهای مقاومت ایجاد کرد.

 

  در برابر این جهش بزرگ در طی 11 سال اخیر نیروهای نظامی اسرائیلی نیز تلاشهای گسترده ای را برای مقابله با این تحول مهم آغاز نموده اند، تلاشهایی که با جنگ 33 روزه سال 2006 در لبنان و جنگ 22 روزه سال 2008 در نوار غزه به چالش کشیده شد. راهبرد اصلی نیروهای اسرائیلی قبل از سال 2008 معطوف به ایجاد یک شبکه یکپارچه اطلاعاتی برای شناسایی پایگاه پرتاب موشکها، انبارها و رزمندگان مقاومت لبنان یا فلسطین و سپس حمله با جنگ افزارهای هدایت دقیق مثل بمبهای هدایت لیزری یا موشکهای مجهز به حسگرهای حرارتی بود.  این راهبرد در جنگ 33 روزه به کمال خود رسیده بود و هر سایت پرتاب موشک کمتر از 2 دقیقه بعد از شلیک شناسایی و مورد هدف قرار می گرفت.

 

 اما تحرک بالای نیروهای موشکی حزب الله لبنان، استتار پیشرفته چند بعدی (که سکوهای موشکی را حتی از دید دوربینهای حرارتی نیز پنهان نگه می داشت) و استفاده از سکوهای یکبار مصرف (که در صحنه پرتاب موشک رها می شدند و عملا بعد از پرتاب تنها وقت و مهمات و منابع نیروی هوایی اسرائیل را به هدر می دادند) تاکتیک تهاجم در برابر تهاجم را با شلیک بیش از 4000 موشک به سمت سرزمین های اشغالی نا کام ماند.

 

 

 تیر خلاص این تاکتیک زمانی شلیک شد که نیروی هوایی اسرائیل در جنگ 22 روزه در یک محدوده رزمی بسیار کوچک با اشراف اطلاعاتی بالا در برابر پرتاب موشکهای فلسطینی ناکام ماند. پس از این شکست که عملا نیروهای دفاعی اسرائیل را به خانه اول باز گرداند استراتژی جدید اسرائیل بر مبنای حفط توان تهاجمی و اضافه سازی توان تدافع در برابر موشکها تغییر یافت بر همین مبنا با صرف چندین میلیارد دلار دهها سامانه دفاعی و مراقبتی جدید طراحی و ساخته شد، سامانه هایی که در مواجهه اخیربین نیروهای مستقر در نوار غزه و نیروهای نظامی اسرائیلی به چالش کشیده شدند.

موشکهای مقاومت:

نسل اول موشکهای قسام 1 که توسط نیروهای فلسطینی معرفی گردید بردی حدودا 5 کیلومتری داشت و این در حالیست که گلوله های عادی خمپاره 120 میلی متری عموما بردی برابر 8 کیلومتر دارند. راکتهای قسام عملا شعاع تحت پوشش مقاومت را افزایش نمی دادند، این موشکها با توجه به سرعت پائین پرتاب در برابر اختلالات جوی بسیار آسیب پذیر بودند و دقت بسیار پائینی در مقایسه با  گلوله های خمپاره داشتند اما اهمیت  این موشکها در سهولت فرآیند ساخت و تعداد زیادشان بود.

 

سوخت موتور این موشکها از ترکیب کودهای شیمیایی با مواد پلاستیکی بدست می آمد، بدنه از لوله های فلزی آب یا گاز تشکیل می شد و سر جنگی موشکها از 1 یا 2 کیلوگرم ماده انفجاری ساده مانند TNT تهیه می شد. این موشکها برای ساخت به هیچگونه دستگاه یا فضای خاصی نیاز مند نبودند. این موشکها از پرتابگرهای یک بار مصرف و بدون حضور رزمندگان مقاومت شلیک می شدند.
 
تولید ساده موشکهای قسام در زیر زمین خانه ها

 موشکهای قسام از لحاظ فنی و نظامی موشکهای قدرتمند یا دقیقی نبودند اما سهولت ساخت این موشکها هدف قرار دادن کارگاههای ساخت ( که می توانست هر زیر زمین یا اتاقی در نوار غزه باشد) را برای نیروی هوایی اسرائیل یا قطع دسترسی به مواد اولیه تولید موشک ها را برای سرویسهای امنیتی اسرائیلی غیر ممکن می ساخت. راکتهای  سری قسام که توسط شاخه های نظامی گروه حماس مورد استفاده قرار می گرفت.

 

 این شبح غیر قابل مقابله در طی سالها تکامل یافت به صورتی که نمونه های جدیدتر موشکهای قسام که با نام قسام 3 معرفی می گردند موفق به کسب برد 20 کیلومتری و حمل سر جنگی 30 کیلوگرمی گردیدند. نیروهای جنبش جهاد اسلامی نیز از راکتهای مشابهی با نام القدس به کار می گیرند. البته به این راکتها راکتهای روسی گراد که از راه دریا و یا تونلهای زیر زمینی به غزه منتقل می شوند را نیز باید نام برد این راکتها بردی معادل 40 کیلومتر داشته و یک سر جنگی 50 کیلوگرمی را با خود حمل می کنند.

 

 
دو تن از شهدای مقاومت در کناری موشک قسام3

توان نهایی موشک های نیروهای مقاومت به درستی مشخص نیست اما بنا بر ادعای فرماندهان نظامی حماس این جنبش موشکهایی در اختیار دارد که توانایی هدف قرار دادن تلاویو را دارند و این یعنی موشکهایی با برد بیش از 60 کیلومتر.

استراتژی دفاعی اسرائیل:

استراتژی دفاعی اسرائیل در برابر موشک های نیروهای فلسطینی سه رکن عمده دارد. گام اول ایجاد یک شبکه هشدار سراسری با نام "رنگ قرمز"، سپس سنگر بندی خانه ها، و مکان های عمومی با صفحات بتونی و شیلدهای فلزی و در نهایت ایجاد یک سیستم پدافند موشکی برای ایجاد قابلیت درگیری با موشک های شلیک شده از نوار غزه.

 

 دو گام اولیه اهمیت آنچنانی ندارند و صرفا برای تکمیل گام سوم تکمیل شده اند این دو گام در واقع نمود دادن به حملات موشکیست تا در گام آخر با درگیر شدن سیستم دفاع موشکی اعتماد عمومی به نیروهای نظامی اسرائیل و وابستگی امنیت روانی جامعه به توسعه جنگ افزارها افزایش یابد.

 

حفاظت از ساختمانها در برابر حملات موشکی در اسرائیل

گام سوم اما از سال 2011 و با عملیاتی شدن اولین سامانه های پدافندی گنبد آهنین اجرایی شد. گنبد آهنین یک سیستم موشکی شامل یک پست راداری یک پست فرماندهی مرکزی و سه آتشبار موشکی هر کدام با 20 موشک آماده به شلیک است. بیش از نیمی از موشکهای فلسطینی به علت دقت پائین عموما در مناطق غیر شهری وبیابانها فرود می آیند. سیستم گنبد آهنین ابتدا مسیر موشکها و نقطه فرود آنها را تخمین می زند و سپس با موشکهایی که به سمت مناطق حساس یا پر جمعیت هدفگیری شده اند در گیر می گردد.  این سیستم می تواند با موشکهایی که از شعاع 40 کیلومتری شلیک می شوند درگیر گردد.گنبد آهنین حاصل قریب به 600 میلیون دلار هزینه مشترک ایالات متحده و دولت اسرائیل است و آخرین کورسوی اسرائیل برای مقابله نظامی با مقاومت است.